پیدایش تقویم در ایران
پیدایش تقویم
باد صبا در آمد، فردوس گشت صحرا
و آراست بوستان را نیسان به فرش دیبا
آمد نسیم سنبل با مشک و با قرنفل
و آورد نامه گل باد صبا به صهبا
نارو به نارون بر، سارو به نسترن بر
قمری به یاسمن بر، برداشتند آوا
کهسار چون زمرد نقطه زده ز بسد
در نعت او مشعبد حیران شده است و شیدا
ابر آمد از بیابان چون طیلسان رهبان
برق از میانش تابان چون بسدین چلیپا
آهو همی گرازد همی فرازد
گه سوی کوه تازد گه سوی باغ و صحرا
گل باز کرده دیده، باران بر آن چکیده
چون خوی فرو دویده بر عارض چو دیبا
سوسن لطیف و مشکین چون خوشه های پروین
شاخ و ستاک نسرین چون برج ثور و جوزا
وآن ارغوان به کشی با صد هزار خوشی
بیجاده بدخشی بر ساخته مینا
یاقوت وار لاله بر برگ لاله ژاله
کرده بدو حواله غواص در دریا
( کسایی مروزی )
یک درود بهاری٬ یک سلام پر از عطر گل اقاقیا و یک شادباش برای نزدیک شدن به آغازی دوباره به شما که همیشه بهاری می اندیشید.
تاخیر داشتم اما دلم اینجا بود. این روزهایی که سپری میشه حال و هوای همه جا رنگ و بویی تازه به خوش گرفته. صدای پای بهار آرام آرام به گوش میرسه و یکبار دیگه آغاز یک رویش در راهه. تصمیم گرفتم اگه دوستان خوب هم موافق باشن توی این مدت زمان باقیمونده به این تحول٬ به پاس شکرگذاری از ایزد کمی بهاری با هم گفتگو کنیم. و به قولی گل بگیم و گل بشنویم و همچنین گشتی داشته باشم در گذر تاریخ و پیدایش این مراسم نیکو و این آیین شاد و خجسته. که البته فکر میکنم این سفر چند پست رو در بر بگیره. ضمنا از همه‌ی عزیزانی که مطالعاتی در این باب دارن٬ منت بر من میزارن که اشتباهات و یا قصوراتم رو متذکر بشن.
جشن نوروز که از رسوم ملی و آیین زیبای باستانی ایرانیان میباشد، پیدایش آن تا قبل از دوره ی هخامنشیان بر ما پوشیده مانده و اطلاعات کافی در اینباره بجز تعداد محدودی در کتب بسیار اندک عهده ساسانیان در دست نیست.
ابتدا به پیدایش تقویم و چگونگی تقسیم بندی فصول می پردازیم:
تقویم، ماه ها و سالها را به صورت روز شمار نگاه میدارد و اطلاعاتی که از وجود اولین روزشمار در دست است، مربوط به دوران هخامنشیان میباشد. دو نوع تقویم از روزشمارهای اولیه بودند.
اولین آن در کتبیه های پرسپولیس یافت شد. این تقویم شامل 12 ماه و تقویمی شمسی بود که احتمالا آغازش ماه ها از فصل پاییز به انجام می رسید و شامل سالهای کبیسه نیز بوده است.
دومین آن، تقویم اوستا بود که مبداء تقویم کنونی ایرانیان است. تقویم اوستا سال را به سیصد و شصت و پنج روز تقسیم می نمود، 12 ماه و هر ماه 30 روز را تشکیل میداد. پنج روز باقیمانده نیز "پنچه" نامیده میشد. در آن دوران هفته که از مهمترین قسمتهای تقویم سامی بود، وجود نداشت و در عوض هر ماه نام مشخص خود را دارا بود.
زمان تاجگذاری پادشاهان به عنوان آغاز تقویم در نظر گرفته میشد و بر همین حسب نامگذاری میگردید به عنوان مثال : " پنجمین ماه از هفتمین سال حکومت اردشیر" با آغاز دوره اشکانیان در سال 247 قبل از میلاد مسیح، مبداء تقدیم تغییر کرد و همچنین با شروع سلسله ی ساسانیان در سال 631 میلادی به عنوان شروع جدید تقویم ایرانیان برگزیده شد و این مقارن بود با پادشاهی یزدگرد که بعد از آن نیز در این سلسله پادشاهی به تخت ننشست. بدینسان تقویم با نام تقویم یزدگردی شکل گرفت.
بهارانه ها تقدیم شما که همیشه بهار اندیش هستید
چند نکته
یار مرا غار مرا عشق جگر خوار مرا
یار تویی غار تویی خواجه نگه‌دار مرا
نوح تویی روح تویی فاتح و مفتوح تویی
سینه‌ی مشروح تویی پر در اسرار مرا
نور تویی سور تویی دولت منصور تویی
مرغ که طور تویی خسته به منقار مرا
قطره تویی بحر تویی لطف تویی قهر تویی
قند تویی زهر تویی خسته به منقار مرا
حجره‌ی خورشید تویی خانه‌ی ناهید تویی
روضه‌ی امید تویی راه ده ای یار مرا
روز تویی روزه تویی حاصل دریوزه تویی
آب تویی کوزه تویی آب ده این بار مرا
دانه تویی دام تویی باده تویی جام تویی
پخته تویی خام تویی خام بمگذار مرا
این تن اگر کم تندی راه دلم کم زندی
راه شدی تا نبدی این همه گفتار مرا
چند نکته رو که شاید خالی از لطف نباشه برای همیشه مهربانان بازگو میکنم:
۱) زمان حال٬ مهمترین بخش زندگی ماست
۲) طولانی‌ترین راه‌ها٬ با اولین قدم آغاز می‌شود.
۳) برای یک قلب قوی و صبور٬ همه چیز ممکن است.
۴) اگر زمان را تباه کنید٬ بعدها زمان شما را تباه می‌کند.
۵) نبوغ چیزی نیست٬ مگر استعداد فراوان در صبر و شکیبایی.
۶) شریف‌ترین دل‌ها٬ دلی‌ست که در اندیشه‌ی آزار کسان نباشد.
۷) کسی بیشترین قدرت را دارد که خویشتن را در اختیار خود دارد.
۸) مهم نیست که سرنگون شوید٬ مهم آنست که دوباره به پا خیزید.
۹) پربارترین گنج زندگی٬ قلبی عاشق است که با همه در آرامش باشد.
۱۰) پیوند عشق حقیقی حتی به مرگ گسیخته نمی‌شود٬ چه رسد به دوری.
۱۱) قانون عشق٬ قانون ایثار است. اگر پیرو عشق هستید٬ آماده‌ی ایثار باشید.
۱۲) اعتراف به نقص و تلاش برای برطرف نمودن آن٬ ضعف نیست بلکه قدرت است.
۱۳) اگر در مخمصه گیر کرده باشیم٬همیشه راهی برای دگرگون کردن اوضاع هست.
۱۴) در زندگی شکست مفهومی ندارد و مادامی که از چیزی درسی گرفته باشیم موفق خواهیم بود.
۱۵) توانایی‌های ما باعث پیشرفت ما نخواهند شد؛ مساله‌ی مهم غلبه بر ناتوانی‌هاست٬ چون ما با آنها زندگی می‌کنیم.
مراقب خودتون باشین حقیقت خالص وجود
درود به دوستان و همدلان و همراهان همیشه عاشق از اینکه نتونستم زودتر از این در خدمت شما نازنینان باشم٬ پوزش می‌خوام. گفته بودم خدمت عزیزان که مدتی‌ست با بازی‌های کودکانه‌ی جسم دست به گریبانم که این نیز یکی از موهبت های حضرت دوست میباشد و این بار باز سعادتی شد تا برای یادآوری زیبایی‌هایی که هر یک از ما در آن نقشی به عهده‌داریم٬ خدمت برسم. ضمنا از شباهنگ بسیار بسیار عزیزم این بانوی آسمونی و همچنین ساهیک مهربان که بیادم بودن صمیمانه قدردان و سپاگذارم:
هر چه گویم عشق را شرح و بیان
چون به عشق آیم خجل باشم از آن
عشق را میستایم: که پلی بین و من و شما گشوده و «ما» را به نگارش درآورده یعنی اتحاد٬ یعنی اخلاص٬ یعنی عدالت!
عشق را میستایم: که نگفتنی‌ها را به قلم نیامدنی‌ها آشکار می‌کند.
عشق را میستایم: که همه‌ی خوشی‌ها٬ سرورها٬ سعادت‌ها و بودن‌هاست.
سرچشمه‌ی تمامی خلقت آگاهی خالصه. استعداد ذاتی خالص که می‌خواد از نامشهود به شهود بدل بشه. و در این زمان که درمیابیم « خود حقیقی » ما استعداد ذاتی خالصه٬ با قدرتی همطراز میشیم که همه چیز رو در هستی آشکار میکنه.
نخستین قانون معنوی موفقیت قانون استعداد ذاتی خالصه. این قانون بر اساس این واقعیت قرار داره که ما در وضعیت ذاتی خود چیزی نیستیم جز آگاهی خالص. آگاهی خالص یعنی میدان همه‌ی امور امکان پذیر و خلاقیت لایتناهی. آگاهی خالص یعنی جوهر معنوی وجود ما٬ نامحدود و بی‌مرز بودن و شعف و شادمانی خالص. از دیگر ویژگی‌های دیگه‌ی آگاهی: دانش خالص٬ سکوت لایتناهی٬ توازن کامل٬ شکست ناپذیری٬ سادگی و سروره.
این طبیعت ذاتی ماست. طبیعت ذاتی استعداد نهانی و ذاتی خالص که اگه دست‌یابی به طبیعت ذاتی رو بیاموزیم٬ به راستی توانایی تحقق هر آرزویی رو ممکن خواهیم ساخت. زیرا ما آن امر امکان پذیر ابدی٬ اون استعداد ذاتی نهانی غیر قابل سنجش- از همه‌ی آنچه بوده و هست و خواهد بود- در خویش خواهیم داشت. در بن این گوناگونی بی‌نهایت حیات٬ وحدت آن یگانه معنویت نافذ قرار داره. میان ما و این میدان انرژی جدایی وجود نداره. میدان استعداد ذاتی خالص همان خود ماست و هر چه طبیعت حقیقی خود رو فزون‌تر بیازماییم به این میدان نزدیکتر خواهیم بود.
امیدوارم همچون باد رها و همچون رود پویا باشید.